Gebelik Ve Hipertansiyon
Gebelikte hipertansiyon, anne ve bebek için yaşamsal önemi olan en ciddi problemlerden biridir. Gebelikte anne ve bebeğin en önemli ölüm nedenlerinden birisidir. Gebelikte hipertansiyonun çeşitleri vardır. Hafif kan basıncı yüksekliğinden organ fonksiyon bozukluğuna yol açan şiddetli formlara kadar uzanır. Bu ciddi hastalığın yakın takibi ve çok riskli durumlarda iste doğumun gerçekleştirilmesi zaruridir.
Hangi sıklıkta görülür?
Gebelikte hipertansiyon %5-10 oranlarında görülür.
Çeşitleri nelerdir?
En sık kronik hipertansiyon,akut gestasyonel hipertansiyon (en sık) ve preeklampsi olmak üzere;
- Kronik hipertansiyon: Gebelik öncesinde veya gebeliğin 20. haftasından önce veya doğum sonrası 12 haftadan daha uzun süren tansiyon değerlerinin 140/90 ve üzerinde olması.
- Kronik hipertansiyon üzerine eklenmiş preeklampsi-eklampsi: Kronik hipertansiyon zemininde gebelik sırasında preeklampsi olması. Gebeliğin 20. haftasından sonra olur.
- Gestasyonel hipertansiyon: Gebelikte veya gebelikten önce hipertansiyon öyküsü
- olmayanlarda, gebeliğin 20. haftasından sonra idrarda protein atılımı veya preeklampside görülen diğer belirtiler olmadan tansiyon değerlerinin 140/90 ve üzerinde olması.
- Preeklampsi: Kelime anlamı ‘’kasılma öncesi’’ dir. Gebeliğin 20. haftasından sonra idrarda protein atılımı ile beraber tansiyon değerlerinin 140/90 ve üzerinde olması. Tüm vücutta organ fonksiyon bozuklukları olabilir. Tibia kemikleri üzerinde belirgin ödem olabilir.
- Eklampsi: Kelime anlamı ‘’kasılma’’ dır. Preklampsi ile aynı özellikte olan bu tansiyon hastalığının tek farkı konvülziyon (nöbet) olmasıdır.
- HELLP sendromu: Güçlü preeklampsi olarak bilinen bu sendromda hemoliz (alyuvarların yıkılması), karaciğer enzimlerinin yüksekliği, kanda trombositlerin düşüklüğü olur.
Gebelikte hipertansiyon tanısı nasıl konulur?
Gebelik rutin kontrollerinde muayeneniz yapılırken tansiyon ölçümüde yapılacaktır. Özellikle geçmiş gebelikler varsa ve bu gebeliklerde tansiyon yüksekliği olduysa daha sık ölçülmesi tavsiye edilecektir. Tansiyon 140/90 ve üzerinde olduğunda yüksektir. Tansiyon yükselmesi baş ağrısı, görme bulanıklığı, mide üzerinde hassasiyet ve her iki tibia kemiği üzerinde ödem ile kendini gösterebilir. Özellikle boyun bölgesinden başlayan ve baş kısmının tepesine doğru uzanan baş ağrısı olduğunda mutlaka tansiyon ölçümü yapılmalıdır. Tansiyon ölçümü yüksek çıkan gebelere kan ve idrar testleri yapılarak hangi çeşit tansiyon olduğu ayırt edilir. Takipleri de buna göre düzenlenir.
Tansiyon, tam dinlenme halinde yarı oturur pozisyonda ve her iki koldan ölçülmelidir. Tansiyon yüksekliği en az 4 saat ara ile 2 kez gösterilmeli ve ölçümler arası süre 1 haftayı geçmemelidir.
Hangi gebelerde hipertansiyon riski daha fazladır?
İlk gebeliklerde, daha önceki gebeliklerinde tansiyon yüksekliği veya preeklampsi olanlarda, çoğul gebeliklerde, 35 yaş üzeri gebeliklerde, şeker veya böbrek hastalığı olanlarda, obez kişilerde, bazı kalp-damar hastalıklarında, kollajen doku hastalıklarında, uzun süreli çalışanlarda risk yükselmiştir.
Hipertansiyon anne ve bebeği nasıl etkiler?
Hipertansiyon gebelikte anne ve bebek ölümlerinin çok ciddi bir nedenidir.
Annede;
- Uzun süreli hastanede bakım ihtiyacı,
- Artmış sezaryen oranları,
- Vücut organ hasarı (örn: akciğer, karaciğer, beyin, göz, böbrek, kalp…) ve buna bağlı problemler,
- İnme,
- Yoğun bakım ihtiyacı,
- Ölüm.
Bebekte;
- Gelişim geriliği,
- Oligohidramniyoz (bebek sıvısının az oluşu),
- Ablasyo plasenta (bebek eşinin erken ayrılması),
- Erken doğum ve buna bağlı komplikasyonlar,
- Uzun süreli yoğun bakım ihtiyacı,
- Ölüm.
Gebelikte görülen hipertansiyonda takip ve tedavi nasıl olmalıdır?
Kişiye göre düzenlenmelidir. Kişinin
yaşı, geçmiş özellikleri, gebeliğinin haftası ve tansiyon yüksekliğinin tipi ve derecesine göre yakın takip yapılabilir. Buna ek olarak gebelikte kullanılabilen tansiyon ilaçları başlanabilir. Gerekli hallerde anne veya bebek yaşamıyla ilgili ciddi kuşku varsa erken de olsan doğum gerçekleştirilebilir.
Gebelikte yüksek tansiyon hastalığında normal doğum yapılabilir mi?
Hafif –orta tip yüksek tansiyon hastalıklarında normal doğum gerçekleştirilebilir. Ciddi durumlarda doğumun bir an önce gerçekleştirilmesi gerekebilir. Bu nedenle sezaryen yapılma ihtiyacı olabilir.