HPV Aşısı

HPV aşısı, human papilloma virus, yani HPV nedeniyle ortaya çıkan genital enfeksiyonlara karşı koruma sağlayan bir aşıdır. HPV, sayısı 200’ü bulan birçok virüsü kapsayan bir gruptur fakat bu virüsler içinde, 20 tür ciddi genital enfeksiyonların tetikleyicisidir.

Bazı HPV virüsleri siğile neden olurken, bazıları ise kansere neden olabilir. Bu anlamda, düşük ve yüksek riskli HPV tipleri farklıdır. Erkeklerde penis, ağız, gırtlak, anüs bölgesinde kansere neden olan HPV, kadınlarda servikal (rahim ağzı), vajina, vulva (genital bölge), anüs kanserleri ile ilişkili kabul edilir.

HPV aşısı, amacı bu gruptaki virüslere karşı koruma sağlamak olan etkili bir aşıdır. Birçok ciddi hastalıkla ilişkili olmasına karşın, özellikle rahim ağzı kanseri vakalarında HPV çok yaygın görülür. Yapılan araştırmalara göre, rahim ağzı kanseri vakalarının %99’luk kısmında, HPV tespit edilmiştir.

HPV Nedir? Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?

HPV, genellikle cinsel temas yoluyla bulaşan ve birçok hastalığın arka planında yer alan tehlikeli bir virüstür. Enfeksiyonlar hiçbir belirti vermeden bağışıklık sistemi tarafından vücuttan atılabildiği gibi, kalıcı ve ciddi sonuçlara yol açabilir. Birçok türü olmasına karşın, HPV’nin bazı çeşitleri oldukça tehlikelidir. Tip 16 ve tip 18 olarak sınıflandırılan virüsler, rahim ağzı kanseri vakalarının büyük bir kısmının nedenidir. Bu virüs türleri aynı zamanda vulva, penis ve vajinada görülen kanser türleriyle de ilişkilidir.

Hücrelerde kanser ile ilgili anormal değişiklik yani displaziye neden olabilen virüsler, kansere neden olabilir. Tip 16 ve 18 dışında, tehlikeli HPV türleri içinde 31, 33, 45, 52 ile 58 de yer alır. HPV 6 ve HPV 11 türleri, düşük riskli grupta yer alır ve kansere yol açmaz. Ses telleri ve solunum yollarında ortaya çıkan tümör yapıları bu virüslerle ilişkilidir. Bununla birlikte, 6 ve 11 tipi virüslerin, bağışıklık sistemi tarafından etkisiz hale getirilmesi, vücuttan atılması beklenir.

HPV Nasıl Bulaşır?

HPV, cinsel yolla bulaşan en yaygın virüsler içinde yer alsa da tek bulaşma yolu bu değildir. Virüsün bulaşma nedenleri içinde aşağıdaki faktörler yer alır:

• Enfekte olmuş yüzeylerle temas
• Doğum
• Cilt teması
• Cinsel temas

HPV nasıl bulaşır sorusuna yanıt olarak, sadece cinsel temas değil, enfekte yüzeylerle temas, cilt teması ve doğum da verilebilir. Korumalı cinsel ilişkilerde dahi, cilt teması olabileceğinden HPV bulaşma riski söz konusu olabilir.

HPV Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir, Teşhis Nasıl Konur?

HPV, genel olarak majör belirtiler vermeyen, bundan dolayı tanı konması güç olan enfeksiyonlardan biridir. Elbette ki birçok enfeksiyonda olduğu gibi, erken tanı HPV için de önemlidir. Bundan dolayı, düzenli kontrol ve muayeneler HPV belirtileri için en önemli konulardan biridir.

Sadece kadınları etkilemeyen HPV, erkekleri de enfekte edebilir. HPV, metabolizmanın bağışıklık düzeyine ve insan yaşına bağlı olarak, bir tedaviye gerek kalmadan vücuttan atılabilir. Yüzlerce farklı türü olması nedeniyle, HPV’nin insan vücudunda ortaya çıkardığı değişiklikler hissedilmeyecek kadar küçük olabilirken, yüksek riskli virüs türlerinde doku büyümesi gibi semptomlar ortaya çıkabilir. HPV enfeksiyonunun neden olabileceği belirtiler içinde anormal doku büyümeleri olabilir. Bununla birlikte semptomlar sadece genital bölge ile sınırlı kalmaz. Ses tellerinde, ciltte siğil oluşumu görülebilir.

Peki HPV testi  nasıl yapılır? HPV enfeksiyonu için, smear testi ve genital muayeneler tanı koymak için yapılan uygulamalardır. Rahim ağzı kanseri tanısında smear testi en önemli uygulamalardan biridir. Bu testle, örnek alınır ve analiz edilir.

HPV Aşısı Nedir ve Ne İşe Yarar?

HPV enfeksiyonuna karşı etkili bir koruma sağlayan HPV aşısı, virüsün neden olduğu ciddi hastalıklara karşı birincil derecede koruyucudur. Genellikle 10 yaşından sonra yapılması önerilen aşılar hem kız hem de erkek çocukları için önerilir. Bunun nedeni, cinsel birliktelik ve HPV temasından önce aşı olmanın öneminden gelir. HPV aşısı nedir sorusunun yanıtı olarak, üç farklı aşı verilebilir. İkili, dörtlü ve dokuzlu olmak üzere, aşının çeşitleri şu şekildedir:

İkili HPV Aşısı

İkili aşı, tip 16 ve tip 18 HPV için geliştirilen, rahim ağzı kanserine karşı etkili bir aşıdır. Buna karşın genital siğillere karşı koruma sağlamaz. Aşı, 9-14 yaş arası ikili olarak önerilir, iki doz arasında en az 5 ay olmalıdır. Bununla birlikte, düşük bağışıklık sistemine sahip kişiler için üç doz uygulanabilir.

Dörtlü HPV Aşısı

Dörtlü HPV aşısı, ikili aşıdan farklı olarak tip 6 ve tip 11’e karşı da koruma sağlar. İçerdiği antijenlerle, dörtlü aşılar rahim ağzı kanseri riskinin yanı sıra, siğillere karşı da korumayı amaçlar.

Dokuzlu HPV Aşısı

Dokuzlu HPV aşısı, kanser ve siğil riskinin arkasındaki HPV tiplerine ek olarak, 5 farklı yüksek riskli virüse karşı da antijenler içerir.

HPV aşısı, başta en büyük risk faktörü olduğu rahim ağzı kanseri ve genital siğile karşı olmak üzere birçok riske karşı büyük bir koruma sağlar. Rahim ağzı kanserine neden olan, tip 16 ve tip 18 HPV’ye karşı aşı, en büyük korumadır.

HPV, genellikle genital bölgedeki kanser oluşumları ile ilişkilendirilse de vücutta birçok bölgeyi etkileyebilecek tehlikeli türler içerir. Bu nedenle, HPV aşısısının koruma sağladığı birçok farklı ciddi hastalık vardır. Aşının etkili olduğu hastalıklar şu şekildedir:

• Rahim ağzı kanseri
• Vajina kanseri
• Vulva kanseri
• Penis kanseri
• Anüs kanseri
• Ağız ve gırtlak kanseri
• Baş ve boyun kanseri
• Genital bölgede oluşan siğiller

HPV Aşısı Kimlere Yapılır?

HPV’yi sadece kadınlar için bir risk kabul etmek yanlış bir düşüncedir. HPV aşısı, cinsiyet fark etmeksizin herkese, virüse maruz kalmadan önce uygulanmalıdır. Aşı, enfekte bir cinsel partner aracılığıyla gelme riski olan bir virüse karşı koruma sağlayabilir. Aşı uygulaması, çocukluk döneminden itibaren başlayabilir. Bununla birlikte kadınlar, erkekler ve çocuklar için HPV aşısı işleminde bilinmesi gerekenler şöyledir:

• Kadınlar için HPV aşısı, makul olan her yaşta yapılabilir. Aşı etkinliği gençlerde daha yüksek olsa da rahim ağzı, vulva ve vajina kanseri gibi risklere karşı aşı mutlaka yapılmalıdır.
• Erkekler için HPV aşısı, genital siğil ve penis kanseri gibi risklere karşı, mutlaka yapılmalıdır.
• Çocuklar için HPV aşısı, 11-12 yaş grubu için önerilse de, 11 yaşın altındaki çocuklar için de yapılabilir.

HPV Aşısından Sonra Ne Olur? Yan Etkisi Var mı?

HPV, birçok ciddi hastalığa karşı koruma sağladığı için ciddiye alınması gereken bir enfeksiyondur. HPV aşıları buna karşı en önemli güvencedir. HPV aşısı, 3 doz olarak uygulanır ve her dozun arasında belli bir zaman aralığı vardır. Dünyanın en güvenilir aşıları içinde yer alan HPV aşısının ciddi bir yan etkisi olmamakla birlikte, kısa süreli şikayetler söz konusu olabilir. Aşıdan sonra en çok görülen yan etkiler içinde baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı ile kusma yer alır.

HPV Aşısı İle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Ciddi hastalıklara karşı koruma sağlayan HPV aşısı, hamile kadınlar için önerilmez. Bununla birlikte, hamilelik sürecinde yanlışlıkla aşı olan kadınlar gelecek dozları doğum sonrasına bırakabilir. Emzirme sürecinde aşının etkilerine dairse, net bir durum söz konusu değildir.

HPV testi yapılışı, jinekolojik muayene masasında gerçekleşir. Servikal sürüntü laboratuvarda incelendikten sonra test sonucu ortaya çıkar. Smear testi için alınan örnekle birlikte sonuç alınabilir.

HPV pozitif ne demek yanıtı, kapsamlı bir tarama ve yakından takip edilmesi gereken bir durum olarak ifade edilebilir. HPV pozitif olan bir kişinin, kanser olduğu anlamı çıkarılamaz.

Aşının koruma süresi ortalama 5 yılı geçebileceği gibi, bazı HPV aşılarının etkinlik süresi 10 yılı geçebiliyor. Bu nedenle, virüs enfeksiyonuna karşı koruma sağlamak adına mutlaka aşı serileri yaptırılmalıdır.

Erkeklere HPV aşısı gerekir mi sorusunun yanıtı da evet gerekir olarak verilebilir. Çünkü prezervatif ile ilişkiye girse dahi bir erkek, başka yollarla enfekte olabilir. Bu nedenle, virüs riskine karşı aşı erkekler için de önemlidir.